ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ

Αζινλίκτσα
Μάρτιος 2007
Γ. Δούδος

ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ
ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ

Τον τελευταίο καιρό όλο και πληθαίνουν οι αμφισβητήσεις όσον αφορά την ισχύ και την εφαρμογή ρυθμίσεων του ιερού μουσουλμανικού νόμου (σαρία) μεταξύ των Μουσουλμάνων Ελλήνων πολιτών που κατοικούν στη Θράκη και στην υπόλοιπη Ελλάδα, με εξαίρεση τα Δωδεκάνησα, και όσον αφορά τις δικαστικές δικαιοδοσίες του Μουφτή στο στάδιο εφαρμογής του ιερού μουσουλμανικού νόμου.
Οι αμφισβητήσεις έχουν ποικίλες προελεύσεις:
1) Έλληνες πολίτες μειονοτικοί, οι οποίοι έχουν στραμμένο το βλέμμα στη γειτονική Τουρκία, ως ‘μητέρας πατρίδας’ και στον “θρησκευτικό εκσυγχρονισμό” που επέφεραν σ’ αυτή τη χώρα οι μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ.
2) Έλληνες μειονοτικοί πολίτες, που θα ήθελαν να συρρικνωθούν οι αρμοδιότητες του Μουφτή μόνο στη διαχείριση καθαρά θρησκευτικών υποθέσεων, ώστε να δημιουργηθεί κενό εξουσίας στους κόλπους της μουσουλμανικής κοινότητας, το οποίο φιλοδοξούν να καλύψουν οι ίδιοι.
3) Ιδίως ακαδημαϊκοί και όχι μόνο, διανοούμενοι, που αναμφίβολα προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούν ότι η υιοθέτηση από την ελληνική έννομη τάξη του ιερού μουσουλμανικού νόμου, ακόμη και για τις περιορισμένες υποθέσεις γαμικών σχέσεων, διαπροσωπικών και κληρονομικών σχέσεων εισάγει συγκρούσεις έναντι του δικαίου προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε ιδιαίτερα σε απόψεις που κατά καιρούς έχει διατυπώσει επίσημα σε αποφάσεις-γνωματεύσεις της η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ανεξάρτητη γνωμοδοτική Αρχή του κράτους, όπως λ.χ. στις 31.05.2005 με θέμα “η τέλεση γάμων ανήλικων παιδιών από τον Μουφτή στην Ελλάδα” και στις 07.05.2003 με θέμα “για τους δι’ αντιπροσώπου τελούμενους μουσουλμανικούς γάμους στην Ελλάδα”.
Εντελώς συμπτωματικά οι πλείστοι από τους διανοούμενους που ανέφερα πριν λίγο κατοικούν μόνιμα στην Αθήνα, δεν είναι γνωστό αν μέσα στον κύκλο των επιστημονικών και ερευνητικών ενδιαφερόντων και ενασχολήσεών τους συμπεριλαμβάνεται το ισλαμικό δίκαιο, η επιστήμη ερμηνείας του ισλαμικού δικαίου ή η μουσουλμανική φιλοσοφία σε σχέση με το ισλαμικό δίκαιο ή τέλος πάντων κάποια ενασχόληση με τη μελέτη και την έρευνα του πολιτισμού του Ισλάμ.
Στις παραπάνω αποφάσεις-γνωματεύσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου είναι αισθητή η πολιτιστική υπεροψία και η νομική αλαζονεία[1] που διακατέχει την πλειοψηφία των μελών της Επιτροπής, που διαμόρφωσε το κείμενο των αποφάσεων, τόσον απέναντι του πλουσιότατου και πολυεπίπεδου μουσουλμανικού πολιτισμού, όσο και απέναντι στο πολυεδρικό νομικό σύστημα που αναπτύχθηκε στο Ισλάμ.
4) Όπως φαίνεται υπάρχει κι ένας εξωτερικός παράγοντας που αμφισβητεί τη σαρία στην Ελλάδα και θα ήθελε το Μουφτή απλό προϊστάμενο των ιμάμηδων, των μουεζίνηδων και των χατίπηδων. Πρόκειται για τον “δυτικό πολιτισμικό και πολιτικό παράγοντα”, ο οποίος τα τελευταία χρόνια, είτε επικαλούμενος ένα στενόκαρδο και μισαλλόδοξο κακέκτυπο ενός δήθεν ‘Χριστιανισμού’, είτε προβάλλοντας την δήθεν ανωτερότητα του ‘Δυτικού Πολιτισμού’ σε οικουμενικό επίπεδο, φέρεται από υπεροπτικά έως επιθετικά, άλλοτε ολοφάνερα και άλλοτε με ‘κομψότητα’, απέναντι στο Ισλάμ και στους Μουσουλμάνους.
Αρμόδιοι της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. ιδίως στην Αθήνα, σύμφωνα με δημοσίευμα του ‘Ελεύθερου Τύπου’ της 07.03.07, αμφισβητούν το κύρος της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923, η οποία κατά κύριο λόγο καθιέρωσε τη θεσμική αυτονομία της θρησκευτικής κοινότητας των Ελλήνων Μουσουλμάνων.

Όσα προαναφέρθηκαν καθιστούν αναγκαίο να θυμίσουμε προς κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως σε τί συνίσταται το θεμελιώδες καθεστώς της θεσμικής αυτονομίας της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης.
Διατάξεις της Συνθήκης των Αθηνών του 1913 και της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 καθιέρωσαν χωρίς αμφιβολία τη θεσμική αυτονομία της θρησκευτικής κοινότητας που συγκροτείται από τους Μουσουλμάνους της Θράκης που έχουν την ελληνική ιθαγένεια.
Η θεσμική αυτονομία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με τους εξής τρόπους:
α) Με την ενσωμάτωση στην ελληνική έννομη τάξη του ιερού μουσουλμανικού νόμου για τη ρύθμιση (περιοριστικά) γάμων, διαζυγίων, διατροφών, επιτροπειών, κηδεμονιών, χειραφεσίας ανηλίκων, μουσουλμανικών διαθηκών και κληρονομικής διαδοχής Μουσουλμάνων χωρίς διαθήκη.
β) Με την αναγνώριση του Μουφτή, όχι απλώς ως προϊστάμενου των κατά τόπους Μουσουλμάνων θρησκευτικών λειτουργών, αλλά ως αρμόδιου νομοδιδασκάλου που ερμηνεύει έγκυρα τον ιερό μουσουλμανικό νόμο και ως αρμόδιου ιεροδικαστή που επιλύει διαφορές μεταξύ Μουσουλμάνων ελληνικής ιθαγένειας ως προς τις σχέσεις που το ελληνικό κράτος έχει υιοθετήσει στην έννομη τάξη του το ιερό δίκαιο. Με άλλα λόγια, ο Μουφτής στην Ελλάδα είναι «ο φυσικός δικαστής» για τους Μουσουλμάνους για μια σειρά νομικών σχέσεων.
γ) Με την επιβεβλημένη ανάθεση της διαχείρισης της μουσουλμανικής βακουφικής περιουσίας αποκλειστικά από μέλη της θρησκευτικής κοινότητας υπό την εποπτεία του Μουφτή.
δ) Με την κατοχύρωση του δικαιώματος στα μέλη της μειονότητας παροχής εκπαίδευσης με θρησκευτικό προσανατολισμό, υπό την εποπτεία του Μουφτή.
Από κύκλους που ανέφερα στην αρχή του δημοσιεύματός μου, με την επίκληση λέξεων όπως λ.χ. ‘εκσυγχρονισμός’ και ‘συμμετοχή’ των Μουσουλμάνων πολιτών στις εξελίξεις της ευρύτερης τοπικής ή και εθνικής κοινωνίας αμφισβητούνται τα «προνόμια» που έχουν αναγνωρισθεί σε θρησκευτικό επίπεδο στη μειονότητα της Θράκης και επιχειρείται η αποψίλωση κάθε χαρακτηριστικού που συνιστά την ιδιοπροσωπία της μουσουλμανικής κοινότητας ως θρησκευτικής μειονότητας. Από κύκλους που ανέφερα στην αρχή του δημοσιεύματός μου, γίνεται προσπάθεια να καταστεί υποτονικός ο χαρακτήρας της μειονότητας ως μουσουλμανικής θρησκευτικής και αντ’ αυτού να αναδυθεί καθολικά μια εθνοτική ταυτότητα, αυτή της τουρκικής μειονότητας. Οι κύκλοι που προανέφερα, κατά τη γνώμη μου, ελάχιστα ενδιαφέρονται για το παρόν και το μέλλον της μουσουλμανικής κοινότητας της Θράκης. Για τούτο και τους είναι απόλυτα αδιάφορο αν τελικά η μειονότητα χάσει την θεσμική αυτονομία της στα πλαίσια του ελληνικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνειδητά ή από αχαρακτήριστη αφέλεια συνδράμουν στην ομογενοποίηση λαών και πολιτισμών, που θέλει να επιβάλλει ο αυτόκλητος ‘μεγάλος Αδελφός’ που κατοικεί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Με αλαζονεία αποικιοκράτη του παρελθόντος ή με ευήθεια ‘μαθητευόμενου μάγου’, κάποιοι άλλοι κύκλοι διαχειρίζονται τους θεσμούς διασφάλισης και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως ο μυθικός Προκρούστης το κρεβάτι του. Συχνά αυτοί οι ‘ιππότες’ των δικαιωμάτων του ανθρώπου καταλαμβάνονται να ενεργούν, όχι με κακή πρόθεση θέλω να πιστεύω, ως δικτάτορες που άκριτα επιδιώκουν να επιβάλλουν πρότυπα ενός πολιτισμού καταλύοντας βάρβαρα την αυτονομία και τις αρχές ενός άλλου πολιτισμού, γιατί είναι ο πολιτισμός του Άλλου, που επιμένουν να αγνοούν και γι’ αυτό να μη σέβονται….
[1] Πρόκειται για εκφράσεις του καθηγητή κ. Α. Μανιτάκη, μέλους της ΕΕΔΑ, που περιέχονται σε αντεισήγηση που είχε καταθέσει για το θέμα του γάμου ανηλίκων, τις οποίες δανείστηκα.

Αζινλίκτσα
Μάρτιος 2007
Γ. Δούδος